Worden we allemaal dommer?

Ben je het niet met me eens? Dan ben je dom. In verhitte politieke debatten en conflicten is het niet ongewoon dat mensen elkaar uitmaken voor dom. Volgens filosoof Annabelle Dufourcq is domheid niet alleen een beschuldiging, maar juist een wezenlijke staat van zijn voor de mens. We kunnen namelijk niet alles weten. Kom luisteren naar Annabelle Dufourcq die stelt dat we onze domheid moeten omarmen.

Neemt domheid toe? In de vorige eeuw constateerden onderzoekers het Flynn-effect: een generaties lange consistente stijging IQ test-scores. Deze trend lijkt te keren, tonen recente officiële onderzoeken aan. We zouden met de dag dommer worden. Is dat een verrassing? Pulp media, niet meer staat zijn om dingen te onthouden en schermverslaving nemen de overhand.  

De kwestie van domheid is echter niet nieuw. Het maakt deel uit van de kern van de westerse filosofie en het beleefde een heropleving in hedendaagse continentale filosofie .Terwijl Friedrich Nietzsche stelt dat filosofie goed is voor het uitroeien van domheid, stelt Gilles Deleuze dat we allemaal denken met fundamentele domheid als basis.  

Omarm je domheid

Volgens Annabelle Dufourcq gaat het bij domheid om twee dingen. Ten eerste is het een beschuldiging. We gebruiken de term en zijn vele synoniemen om anderen buiten te sluiten en degene die het niet met ons een zijn, te brandmerken. In deze vorm is domheid een sociaal construct. De gevolgen zijn onvermijdelijk. Het onderstreept het vertrouwen in IQ tests om intelligentie te meten en het maakt dat anderen elkaar dom noemen. 

Maar dit alles maakt niet dat domheid niet bestaat. De tweede manier om naar domheid te kijken is als onderdeel van het menselijk bestaan. Mensen kunnen niet alles weten. In discussies en het dagelijkse leven, maar ook bij zeer specialistisch onderzoek, uiteindelijk lukt het niet om de complexiteit van de werkelijkheid doorgronden. In die gevallen voelen we ons dom. 

Dufourcq stelt dat we onze domheid moeten erkennen en omarmen. Alleen zo zitten we niet vast in onze onwetendheid en ons gebrek aan rede. Net als Deleuze zegt Dufourcq dat onwetendheid en domheid de gegevens zijn waar we mee moeten werken. 

De voertaal is Engels. 

Over de spreker

Annabelle Dufourcq is filosoof aan de Radboud Universiteit. Ze onderzoekt de relatie tussen het echte en het imaginaire in de hedendaagse continentale filosofie.

Deelname

Deelname kost € 7,50 | medewerkers van de Radboud Universiteit en Alumni Benefits Card-houders € 5,-  | Studenten, scholieren en Radboud Reflects-abonnees  hebben gratis toegang.