Helm de Laat, kijkend door een ruimtelijk object.
Helm de Laat, kijkend door een ruimtelijk object. Foto: Dirk de Koning

Kunstverkoop voor Roze Huis

Algemeen

NIJMEGEN - De collectie uit de nalatenschap van oud Villa Lila directeur Helm de Laat wordt geveild. Helm de Laat leefde voor LGBTQ-emancipatie èn voor queer art. Vanaf zijn studietijd tot aan zijn dood op 3 maart 2020 heeft hij zich hiervoor ingezet. 

De collectie is opgebouwd in de jaren ’80 van de vorige eeuw tot circa 2015 en omvat werk van alle belangrijke kunstenaars die in het Nijmeegse homohuis hebben geëxposeerd. Veel werk heeft De Laat verworven, maar ook veel is gekregen van de kunstenaars. Op een aantal werken is hij zelf afgebeeld. De opbrengst gaat naar een grafmonument en naar het Roze Huis.

Veilingmeester Anneke Nolet zal zaterdag 18 december in het Roze Huis de veiling leiden. De kavels zijn te zien vrijdag 26 november vanaf 15.30 in het Roze Huis (Sint Anthoniusplaats 1 in Nijmegen). Iedereen kan daarna op afspraak komen kijken (via het Roze Huis), ook als je geen werk wilt kopen. 

Topstukken

“De collectie omvat schilderijen, aquarellen en gemengde technieken, tekeningen en collages en objecten. Topstukken van bekende namen als Hannes Steinert die zijn eerste internationale expositie in Villa Lila had, Roland Berger en de Amerikaanse queer kunst professor Gary H. Brown. Fotografie van de Nijmeegse An Stalpers en Ineke Duursema, onlangs nog winnaars van de Burgemeester Dalesprijs”, aldus goede vriend en mede executeur-testamentair Frans Stam, die samen met LudovieK Jansen, de ex-partner en goede vriend van Helm de Laat de expositieveiling organiseert.

“Gedreven, soms verbeten, voorvechter van homo/lesbische emancipatie & queer art”, zo omschrijft LudovieK zijn goede vriend. “Boekenliefhebber en -verslinder, pas later kwam de kunst. Hij woonde tussen duizenden boeken en veel kunst, de kunstcollectie van ruim 200 werken wordt geveild.”

Verboden boek

“Zelf vind ik het 100 jaar oude Das Erötischen Komödien Gärtlein van auteur Granand hèt topstuk”, zegt Frans Stam, “omdat het alles over Helm zegt: een boek, kunst, homo erotiek en uniek en zeer zeldzaam. Het is een wellustige blik op de tijd van de Roaring Twenties. Hij vertelt over de kleine verhalen over het homoleven die zich afspelen in Berlijn, München, Zürich en Parijs. Hij neemt de homo-erotische verlangens, verlangens en passies van die jaren onder de loep: mannen dansen met mannen en proosten dan met een biertje in de hoop op meer, een treinrit is het begin van een romantische liaison met een verbluffend einde... en ook Beierse inbrekers kunnen hun eigen sensuele charme hebben. Met veel gevoel vertelt hij verhalen die schommelen tussen romantische liefde en de zachte erotiek van die tijd.”

“Vanwege de inhoud werd de bundel met korte verhalen “Das Erotischen Komödien-Gärtlein” in 1920 en 1921 door de regionale rechtbanken van Berlijn en Leipzig verboden, wat vanuit het oogpunt van vandaag verrassend kan zijn. De eerste openbare oplage werd ingetrokken en onbruikbaar gemaakt. Daarom zijn er vandaag de dag nog nauwelijks exemplaren van deze editie beschikbaar. Een van de weinige originele exemplaren die nog bestaan.”

Opbrengst

“Wat we met de opbrengst gaan doen? We willen precies twee jaar na zijn begrafenis aan de Daalseweg een grafmonument met sculptuur onthullen, gemaakt naar voorbeeld van een object uit zijn collectie. Dezelfde kunstenaar zal het op grafformaat opnieuw maken”, vervolgt Frans Stam. “Het andere deel van de opbrengst gaat naar het Roze Huis. Mocht er nog meer geld beschikbaar zijn dan zal dat aan Queer art en emancipatie besteed worden, via de stichting Quast, die Helm opgericht heeft om queer art te promoten. Maar we vinden het belangrijker dat de kunstwerken op een goede plek terecht komen dan dat we geld in de la krijgen, daarom zal al het werk betaalbaar aangeboden worden.”

“Queer art is alle kunst gemaakt vanuit feministisch en LGBTQ-perspectief. Aan sommige werken zie je dat ogenblikkelijk, bij andere werken soms alleen maar als je het weet, veel subtieler. De inzet van Helm de Laat voor queer art is niet te overschatten: hij was de eerste in Europa die grootschalig exposities organiseerde en heeft daardoor enorm veel betekend en de bodem gelegd voor werk dat later is voorgezet door Galerie Faubourg en Galerie MooiMan”, zeggen LudovieK Jansen en Frans Stam.

Frans Stam, Anneke Nolet en LudovieK Jansen in de deuropening van het Roze Huis.