Verhalenreeks 'Iconen van de wederopbouw'
Canisiuskerk, kerk met twee gezichten
NIJMEGEN - In de verhalenreeks 'Iconen van de wederopbouw' presenteert De Brug Nijmegen in samenwerking met Nijmegen Wederopbouwstad enkele markante gebouwen. Deze week de Canisiuskerk. Voor meer informatie via: www.wederopbouwstad.nl.
Na het bombardement van 22 februari 1944 waren vijf kerken in de binnenstad ernstig getroffen. De meest bekende is de protestante Stevenskerk, maar ook de vier katholieke kerken waren zwaar beschadigd: de kerk in de Augustijnenstraat, de Broerstraatkerk van de Dominicanen, de Fransiscuskerk aan de Doddendaal en de Canisiuskerk in de Molenstraat.
De kerken in de Augustijnenstraat en de Broerstraat werden afgebroken en niet meer in de binnenstad opgebouwd. De Augustijnenstraat moest verlegd en verbreed worden om zodoende het verkeer in één rechte lijn van de Grote Markt naar de stationstunnel te leiden. Tenslotte moest de binnenstad immers goed toegankelijk worden voor auto’s. En in de Broerstraat, de nieuwe winkelstraat, paste geen kerk.
Aan de Doddendaal werd wél nog een nieuwe kerk gebouwd. Deze is na dertig jaar vanwege een gebrek aan gelovigen in 1981 alweer afgebroken. Uiteraard werd de trots van Nijmegen, de Stevenskerk weer in volle glorie hersteld.
De Canisiuskerk was aan de straatzijde zwaar getroffen, terwijl de achterzijde gespaard bleef. De toren en de voorkant van de kerk zijn dan ook uit de wederopbouwperiode, terwijl de achterzijde (te zien vanaf het parkeerdek op de Molenpoortpassage) nog neogotisch is. Aan de voorzijde is de 19e eeuwse pastorie naast de kerk (nu een herenmodezaak) ook nog gespaard gebleven.
Bij binnenkomst in de kerk ziet men onmiddellijk massieve rechthoekige betonnen zuilen. Echt een kenmerk van de wederopbouw, in het achterste gedeelte verschijnt vervolgens een traditionele neogotische kerk. De gebrandschilderde ramen en de kruisweg zijn vervolgens weer naoorlogs. Dat maakt de binnenzijde van de kerk tot een wat vreemde combinatie van traditionele bouw en moderniteit.
De toren van het inmiddels als Molenstraatkerk bekend staand gebouw is geïnspireerd op de campaniles. In de wederopbouw waren die rechthoekige Italiaanse torens een sterke inspiratiebron voor veel architecten in Nederland. In Nijmegen staan nog meer van dit soort torens, kijk maar eens naar het station en op Plein 1944 naar van de Werfgebouw (achter ONLY)
De voorzijde van de kerk heeft een terugliggende galerij met (betonnen) zuilen. Deze galerij dient als buffer tussen de drukte van de winkelstraat en de rust van de kerk.
Links van de galerij is de Mariakapel met de Onze Lieve Vrouw van Nijmegen, een klein zwart Mariabeeldje. Rechts de doopkapel met de kleine glas-in-betonramen van Wim van Woerkom, die binnen prachtig licht geven. De vloer van de galerij is ingelegd met mozaïek.
Gebeeldhouwde vissen
In de frontmuur geven de gebeeldhouwde vissen de natuurstenen blokken reliëf. Tussen de zuilen hangt een fors bronzen Christusmonogram met de Griekse letters Alfa en Omega, vervaardigd door de beeldhouwer Jan Vaes. Het monogram verbeeldt de almacht van God.
De Canisiuskerk is daarmee een bijzonder voorbeeld van een combinatie van een naoorlogse wederopbouwstijl en de neogotiek uit de laatste decennia van de 19e eeuw.