Verhalenreeks 'Iconen van de wederopbouw'
Behouden, herstellen en voortbouwen
NIJMEGEN - In de verhalenreeks 'Iconen van de wederopbouw' presenteert De Brug Nijmegen in samenwerking met Nijmegen Wederopbouwstad enkele markante gebouwen. Deze week het slotverhaal. Voor meer informatie:
www.wederopbouwstad.nl.
Het centrum van Nijmegen heeft een uniek en markant karakter. Op een zo goed als lege vlakte van 20 hectare (40 voetbalvelden!) is er in de jaren na de Tweede Wereldoorlog binnen 20 jaar een compleet nieuwe binnenstad gebouwd. Uniek omdat er geen enkele binnenstad in Nederland te vinden is die de wederopbouw zo compact en afwisselend laat zien. Markant omdat het een typerend beeld geeft van de naoorlogse periode, zowel in architectonisch als stedenbouwkundig opzicht.
Een nieuwe binnenstad
De architecten pasten nieuwe, moderne materialen toe. Beton, glas, natuursteen en staal verdrongen vooroorlogse materialen als hout en baksteen. Platte daken met randversiering kwamen in de plaats van de al eeuwenlang toegepaste schuine pannendaken.
Stedenbouwkundigen stonden voor de opgave en uitdaging om een compleet nieuwe binnenstad te ontwerpen. Ook was er geen ruimte meer voor bedrijven en werkplaatsen. Alle ruimte werd gereserveerd voor winkels met er boven woningen. Straten werden verlegd en verbreed. Auto's moesten het centrum immers gemakkelijk kunnen bereiken. Vlakbij de winkels moest men kunnen parkeren.
Het laden en lossen moest de doorstroming van het verkeer en het winkelende publiek niet in de weg zitten. Achter de winkelpanden kwamen dus speciale expeditiehoven voor het in- en uitladen van goederen. De Nijmeegse binnenstad herinnert aan de naoorlogse periode waarin de handen uit de mouwen werden gestoken om met optimisme en vooruitgangsgeloof de Nieuwe Tijd tegemoet te treden.
Behoud en herstel
Zo’n bijzondere binnenstad dient beschermd te worden, vindt Stichting Nijmegen Wederopbouwstad. "De meeste gebouwen zijn zeventig jaar oud en bevinden zich inmiddels in een gevaarlijke periode. Verval ligt op de loer en de eisen van duurzaamheid vragen om soms ingrijpende aanpassingen. Op sommige plekken slaat de betonrot reeds toe, roesten balkonspijlen door en zorgen diepe, veel te grote luifels voor een triest aanblik. In de Broerstraat groeit er zelfs een berk door de dakrand", aldus de stichting.
"Tijd voor herwaardering van de wederopbouwarchitectuur en actie. De gemeente heeft onlangs gelukkig 24 panden als beschermd aangewezen. Ook zijn er verschillende ondernemers die de panden op waarde schatten en hebben ze eerder doorgevoerde wijzigingen aan het pand ongedaan gemaakt. Maar de komende jaren is, om verloedering te voorkomen, blijvend aandacht nodig voor het unieke karakter van de binnenstad."
Voortbouwen
"Functieverandering van een pand heeft in een aantal gevallen geleid tot (plannen voor) aanpassingen die de kenmerken van de wederopbouw in tact laten en zelfs versterken. Alle lof voor deze ondernemers en pandeigenaren."
-De Calypso bioscoop krijgt een andere functie waarbij het front en de 12 meter hoge hal intact blijft, terwijl de diepe, zwarte luifel uit de jaren 80 wordt verwijderd.
-Op het dak van de voormalige V&D komen terugliggende appartementen die door teruglegging de kenmerkende gevel aan de Grote Markt onaangetast laten.
-Boven op Autobedrijf P.de Vos aan de Mariënburgsestraat komen appartementen. De begane grond blijft optisch in tact waardoor we kunnen blijven genieten van de terugliggende etalagekast en de stoere betonnen letters op de dakrand die het woord GARAGE vormen.
-De panden in de Burchtstraat waar CoolBlue is gevestigd zijn zo verbouwd dat ze perfect passen in de stijl van de wederopbouwarchitectuur.
"Het mooiste voorbeeld van voortbouwen is Plein 1944. De architectuur van de nieuwe torenflats zijn geïnspireerd op de wederopbouwarchitectuur. Let op het metselwerk, de balkonhekjes, de met beton omrande kozijnen met dunnen raamspijlen." (zie foto)
"Goede ontwikkelingen waardoor de binnenstad haar kenmerkende speciale karakter – ook voor Nederland - behoudt en het daarmee een binnenstad is en blijft om trots op te zijn!"
