Presentatie Nieuw Nimweegs Woordenboek ‘Het dialect is de taal van het hart’
AlgemeenNIJMEGEN - Het Nimweegs voelt voor hem vertrouwd. Leo van Stijn houdt van het dialect; de taal die rondom hem heen gesproken werd, daar waar hij is opgegroeid. Hij heeft meer dan vijftig theatervoorstellingen voor het Nimweegs SoapTheater geschreven en presenteert zaterdag 6 mei trots en feestelijk het Nieuw Nimweegs Woordenboek.
Door Vincent Bos
Praat met Leo van Stijn (82 jong) over Nijmegen en een stroom verhalen komt los. Ook over de oorlog al heeft hij die niet bewust meegemaakt. Het verhaal over het bombardement op het Nijmeegse centrum op 22 februari 1944 houdt hem bezig.
“De kleuterschool stond pal achter het stadhuis. Op de dag van het bombardement was mijn zus ziek en hielden mijn ouders mij thuis. Dat was mijn mazzel want het bombardement verwoestte de school, waarbij de meeste kinderen uit mijn kleuterklas om het leven zijn gekomen. Dat is onbewust mijn drive geweest om Nijmegen in beeld en schrift vast te leggen. Ik kon iets terugdoen voor de stad waar ik mijn leven aan te danken heb.”
Afbraak
Praat met hem over de Grotestraat en hij vertelt steevast over het huis van zijn ouders. “Ze hebben de hele straat afgebroken. Niet vanwege een bombardement maar vanwege de vernieuwing na de verpaupering. Het huis van mijn ouders werd als laatste afgebroken. Zelfs studenten hebben het willen tegenhouden door een petitie in te dienen. Helaas kwam die te laat.”
Leo van Stijn is in de Benedenstad opgegroeid en spreekt nog steeds de taal van het volk. “Al werd er thuis omdat we een middenstandszaak hadden geen Nimweegs gesproken. Mijn ouders stimuleerden me om verder te studeren. Mijn vader heeft ervoor gezorgd dat zijn kinderen na de lagere school zich buiten de wijk verder konden ontwikkelen. Zo kon en mocht ik naar het Canisiuscollege.”
Hij werd docent Nederlands maar is het dialect trouw gebleven. “Het Nimweegs is zo mooi, het klinkt melodieus. Dialect is cultuur die als onderdeel van het cultureel erfgoed behouden moet blijven, een taal die moet worden vastgelegd. Het algemeen Nederlands klinkt deftig en is de taal van het hoofd, dialect is de taal van het hart.”
Coderen
“Wil je het dialect bewaren, dan moet je de woorden coderen. Daar zijn beperkte regels voor. Voor de leesbaarheid moet je de codering zelf maken. Met het woordenboek zijn we een jaar lang bezig geweest. Samen met medeauteur prof. Dr. Roeland van Hout van de Radboud Universiteit is dit een uniek woordenboek geworden. Dat was niet mogelijk geweest zonder de liefdevolle en vrolijke bijdrage van de veel te vroeg overleden Jan Roelofs (2021). Er komt niet alleen een boek uit, we zijn ook bezig met een website. Dan kun je horen hoe het Nimweegs klinkt.”
Uitdrukkingen
Leo van Stijn heeft prachtige uitdrukkingen bedacht. Drie van zijn favoriete uitdrukkingen zijn: ‘Kiek duir wà ruir, duir achter die pieluir de kusse mekuir’. En wat te denken van ‘Fan de alteraosie nuir de barebieskes gaon’. Vooruit nog een: ‘Wà stao je te spiense? ‘t Stit op je fieselefaosie te lese’.
Het Nieuw Nimweegs Woordenboek beslaat 160 pagina’s. Neen, het is geen woordenbrij. Leo heeft het boek opgefleurd met tal van zelfgemaakte illustraties, met tekeningen van oude panden. En door het hele boek heen is een verhaal afgedrukt.
Presentatie
Het boek wordt zaterdag 6 mei om 16.00 uur gepresenteerd bij boekhandel Dekker v.d. Vegt in Nijmegen. Vrij entree. Graag aanmelden via tel. 024-3020130 of info@dekkervdvegt.nl. Het woordenboek kost 19,99 euro.