Speig, speig...
Algemeen“Kiek Esje, gouwe keie ien onse binnestad”, hoorde ik een bejaarde stem duidelijk zeggen. “Duir legge se nou al ien de stoep. Dà saoge we toch ien de krant staon.” Esther knikte en bleef stil. “Dà sien die Stolpersteine bij huse, wuir Jode wonde ien de oorlog.” De vrouw knikte zwijgend. “Jao, meiske, we raoke ons ferleje so nog muir nie kwiet.”
De stem keek om zich heen en ontdekte mij. Een vriendelijke groet met een opgeheven hand knoopte onze verledens woordeloos aan elkaar. “Aon jou ken ik wel sien dà jij de bluumkes nog graog bute set.” Daar is gelukkig nog volop gelegenheid voor. “Duir was ik oek nie bang feur, heur”, klonk het krachtig en helder. “Het lefe is nog feulste leuk. Sikkeneure kenne we altied nog.”
Hij wees op de glimmende, koperen steen bij een woning. ”Goeie doele; duir sien we hier herstikke goed ien. Toch geweldig hoe se dà hier furrum hebbe gegefe.” Er viel een korte pauze. Onze gedachten gingen naar de verliezen, de geleden strijd en de oorlogen van nu. Nu de Joden volop in het nieuws zijn, beleven en herbeleven mensen gebeurtenissen intenser. “Hadde we muir ’n gummetje um die tied uut te fege, nie dan? Gewon mè ’n schonne lei opnei beginne. Wit jij nog, dà d’r oek feul Jode ien de benejestad wonde froeger? En d’r was ’n synaogoge ien de Nonnestraot.”
Esther leek afwezig te luisteren. “Mien omao het ferteld dà se nie mè Joodse kiendere mochte speule en feural niks nie aonneme dà sij of wij konde ete.”
Esther herkende het voorval en de reactie. “Spejg! spejg!” riep zij ineens. Verschrikt keken we haar aan. De verstomming had plaatsgemaakt voor deze felle uitbarsting door herinnering getriggerd. “Mien Es is d’r nog een fan Fan Praog. Ferre femielje fan Jaop.”
Ik stelde voor om samen met hen een rondje oude stad te lopen en dan af te sluiten met een kopje koffie bij café Royal in de Hertogstraat. Esther haalde een hagelwitte zakdoek uit haar jaszak, bukte zich en poetste de koperen steen die aan haar voeten lag tot glanzend goud.
Dat zouden meer mensen moeten doen….
